آموزش روش تحقیق
چگونه یک پروپوزال یا یک طرح پژوهشی بنویسیم
اولین مبحث در یک تحقیق یا پژوهش که می تواند یک پایان نامه، مقاله, طرح پژوهشی و یا یک پروپوزال باشد بیان مساله است.
مساله و موضوع تحقیق اینگونه تعریف می شود؛
عبارت از شرایطی است که وجود دارد و در ذهن پژوهشگر ایجاد سوال می کند. مساله، مشکل احساس شده ای است که محقق به حل آن علاقمند است.
مساله و موضوع تحقیق معمولاً بصورت سوالی بیان نمی شود. بایستی به گونه ای بیان شود که بطور عملی قابل بررسی باشد. بایستی بگونه ای باشد که چگونگی بررسی متغیریا متغیرها، مکان و دامنه و وسعت پژوهش را روشن کند.
بیان مساله باید شامل سوالات زیر باشد؛
- چه کسی؟ ( پژوهش در مورد چه کسانی انجام می شود؟ یا چه کسانی مورد پژوهش قرار می گیرند؟)
- چه متغیر یا متغیرهایی؟ ( مطالعه در باره چه متغیر یا متغیر هایی است؟ یا چه عواملی مورد تحقیق قرار می گیرند؟)
- چگونه؟ ( پژوهش چگونه انچام می شود؟آیا ارتباط بین دو یا چند متغیر را تعیین می کند؟ آیا دستکاری شرایط و تاثیر عامل یا عواملی خاص مورد توجه است؟ آیا مقایسه عملکردها و ویژگیهای گروههایی مورد نظر است؟ آیا صرفاً شرایط موجود توصیف می شود؟)
- کجا؟ (پژوهش در چه مکانی و یا در چه محیط و محدودهای انجام خواهد گرفت؟)
- چه وقت؟ (پژوهش در چه دوره، سال و زمانی انجام می شود؟)
بخش دوم؛
زمینه و تاریخچه مختصری از موضوع پژوهش
در این قسمت باید به این سوال پاسخ داده شود که چرا مساله پژوهش باید مورد تحقیق قرار گیرد. چرا مساله انتخابی یک مساله عمده حرفه ای و یا اجتماعی بوده و نیاز به تحقیق دارد به عبارتی اهمیت مساله پژوهش از نظر لزوم و قابلیت پژوهش باید توجیه شود.
در موقع توجیه از تجربیات و مشاهدات شخصی پژوهشگر، از مدارک و دلایل آماری، از نتایج مطالعات انجام شده در گذشته و نوشته های علمی موجود استفاده می شود در این بخش توضیحات باید نکات زیر را روشن نماید:
- نیاز به پژوهش این موضوع خاص درپرستاری
- مناسب بودن مساله پژوهش و اهمیت آن در پرستاری
- فراوانی و پراکندگی مساله در جامعه
- مسائل و مشکلاتی که از وجود این مساله در جامعه ناشی شده است.
متغیرهای تحقیق
به طور کلی متغیرها آن شرایط یا خصوصیاتی است که پژوهشگر آنها را دستکاری، کنترل یا مشاهده می کند. به عبارتی متغیر حالت یا موقعیت یا چیزی است که بتواند تغیر کند یا تغیر بوجود آورد.
مثال:
” بررسی میزان فشار روانی در پرستاران شاغل در بخشهای مرقبت ویژه بیمارستانهای دولتی شهر تهران و ارتباط آن با کیفیت مراقبتهای ارائه شده توسط آنان”
متغیرهایی که باید مطالعه شود:
- میزان فشار روانی
- کیفیت مراقبتهای پرستاری
روش انجام پژوهش/ انواع طراحی تحقیق:
روشهای پژوهش در علوم رفتاری را معمولا با توجه به دو ملاک هدف و ماهیت تقسیم بندی می کنند .
دسته بندی روش های پژوهش بر اساس هدف
۱- بنیادی
۲- کاربردی
دسته بندی روش های پژوهش بر اساس نحوه گردآوری داده ها
سرمد معتقد است پژوهش ها براساس نحوه گردآوری داده ها به دو دسته تقسیم می شوند: پژوهش هایتوصیفی و پژوهش های تجربی
– تحقیق توصیفی یا غیر آزمایشی شامل ۵ دسته است: پیمایشی، همبستگی، بررسی موردی، مطالعه مقطعی، مطالعه مورد- شاهدی، مطالعه هم گروهی
– تحقیق آزمایشی به دو دسته تقسیم می شود: تحقیق تجربی، نیمه تجربی و شبه تجربی
مثال تحقیق توصیفی (مقطعی): بررسی رضایت بیماران بستری در بیمارستانهای دانشگاهی علوم پزشکی تهران از خدمات ارائه شده ..
مثال تحقیق تجربی: در مطالعه ای اثرات تزریق محلول روغنی یددار در دانش آموزان مبتلا به اختلالات ناشی از کمبود ید در منطقه ی شهداد بررسی شد.
روش تجزیه و تحلیل داده ها
اطلاعاتی که با استفاده از ابزار گردآوری داده ها بدست می آید، احتمالاً واقعیت یا انعکاسی از واقعیت است.
در پژوهش معمولاض از هر دو نوع داده کمی و کیفی استفاده می شود. بهمین دلیل در تجزیه و تحلیل و سپس تفسیر داده های کسب شده نمی توان با قاطعیت اذعان داشت که داده های بدست آمده چیزی یا امری را ثابت می کند.
بلکه می توان گفت: ” داده های بدست آمده چنین نشان می دهد”، ” این طور به نظر می رسد”، ” امکان دارد”، ” پیشنهاد می کند”، می توان حدس زد و احتمال داد که”… و غیره.
برای اینکه پژوهشگر بتواند داده های پژوهش را تجزیه و تحلیل و سپس تفسیر کند، باید از روشهای آماری استفاده نماید.
اهمیت و ارزش پژوهش ( نتیجه گیری و …)
اهمیت و ارزش پژوهش عبارت از مجموع اطلاعات و آگاهی ها و دست اوردهای جدیدی است که مشخص می کند نتایج این تحقیق تا چه حد برای محقق و نیز تا چه حد برای دیگران مفید می باشد.
در قسمت نتیجه گیری باید به دو سوال زیر پاسخ داده شود؛
- پژوهش شما در مورد چه چیزی اطلاعات در اختیار خواهد گذاشت؟
- نتایج پژوهش شما در کدام زمینه تخصصی یا غیر تخصصی مورد استفاده قرار خواهد گرفت؟
- استدلال کنید چگونه نتایج حاصل از کار شما در زمینه های مختلف تخصصی یا غیر تخصصی تاثیر خواهد کرد؟
محدودیت های تحقیق
قبلاً در باره متغیرهای ناخواسته و مزاحم که به نحوی بر پژوهش تاثیر دارد و بایستی مورد شناسایی و کنترل قرار گیرد بحث شده است.
با این عمل پژوهش گر محدودیتهایی را برای خود بوجود می آورد که کنترل آنها در اختیار خودش می باشد و برای انجام تحقیق و نتیجه گیری درست و دقیق ضروری است.
در این قسمت از پژوهش باید به موارد زیر پرداخته شود؛
محدودیتهای دوگانه موضوع پژوهش خود را بنویسید
- محدودیتهای در اختیار پژوهشگر: این قمت باید شامل نکات زیر باشد:
الف) – نام و مشخصات متغیر ناخواسته
مانند متغیرهایی مانند سن – تحصیلات- قد و وزن
ب)- دلیل ایجاد این محدودیت
ج)- تاثیری که این محدودیت بر پژوهش می گذارد
برچسب‌ها: روش تحقیق, آموزش روش تحقیق, پروپوزال, پایان نامه, متغیرهای تحقیق